Kwas hialuronowy - do czego tak właściwie jest nam potrzebny?

Na rynku istnieje niezliczona ilość kosmetyków z kwasem hialuronowym. Znajdziemy go w kremach, serach,  tonikach, płynach micelarnych maseczkach czyli generalnie wszystkim, co ma związek z pielęgnacją twarzy. 

Czym jest ten kwas i dlaczego nasza skóra go potrzebuje? 

• Budowa

Kwas hialuronowy składa się z naprzemiennie ułożonych cząsteczek kwasu glukuronowego i N-acetylo-D-glukozaminy. Jest polisacharydem czyli cukrem złożonym - łańcuch kwasu hialuronowego może składać się z 25000 dwucukrowych jednostek. Występuje naturalnie w tkance łącznej, nabłonkowej i nerwowej. W kosmetyce wykorzystywany jest fakt występowania tego związku w nabłonku. Szacuje się, że osoba ważąca 70 kg ma w sobie 15 g kwasu hialuronowego a połowa tej ilości występuje w skórze. Jak wiadomo, ilość HA spada wraz z wiekiem. Jest to naturalny proces i nie można go zatrzymać. Jednak spożywanie produktów sojowych, bogatych w magnez oraz alg morskich może spowolnić ten proces. 

• Synteza

Kwas hialuronowy wytwarzany jest przez specjalne białka znajdujące się na błonie komórkowej - po wewnętrznej stronie. Synteza polega na naprzemiennym łączeniu ze sobą podjednostek kwasu glukuronowego i N-aceetylo-D-glukozaminy (szybkość tego procesu to około 100 jednostek na sekundę). Następnie taki łańcuch wypychany jest na zewnątrz komórki, do przestrzeni pozakomórkowej. W naszych błonach komórkowych znajdują się 3 rodzaje enzymów (białek) produkujących kwas hialuronowy, dlatego istnieją 3 różnie wielkości tej substancji. 

• Funkcje

Wiązanie wody to na pewno najważniejsza właściwość HA. Jedna cząsteczka potrafi związać 200 cząsteczek wody. Jest to możliwe dzięki anionowej budowie kwasu - przyciąga ona różne kationy, np. Ca2+ - powstały związek będzie przyciągał wodę na drodze osmozy. Powstały żel wypełnia przestrzenie międzykomórkowe, dzięki czemu komórki stają się odporne na stres mechaniczny. Wyłapuje on też wolne rodniki powstałe przez promieniowanie UV. 

Kwas hialuronowy występuje również w chrząstkach - bierze udział w procesie powstawania tkanki chrzęstnej oraz jest ważnym składnikiem mazi stawowej. HA współtworzy także film łzowy przez co stosowany jest często w płynach do soczewek. Substancja ta odpowiada za jędrność strun głosowych i poprawne ich działanie, oraz reguluje pracę nerek. Duża zawartość HA występuje w pępowinie i zapobiega zerwaniu połączenie między matką a płodem. 

• Zastosowanie w kosmetyce

Z dużym powodzeniem, kwas hialuronowy stosuje się w chirurgii plastycznej. Zabiegi z jego zastosowaniem wykorzystywane są do poprawy wyglądu łuku brwiowego, kości policzkowych, redukcji zmarszczek i powiększania ust. HA wstrzykuje się w warstwę skóry właściwej, gdzie następnie wiąże on wodę i pęczniej wypychając zmarszczki. Zabiegi te są bardzo dobrze tolerowane przez skórę, jednak kwas po pewnym czasie ulega wchłonięciu, więc należy powtarzać je co kilka miesięcy. 

Kosmetyki z zawartością kwasu hialuronowego działają na powierzchni skóry. HA to substancja o dużych cząsteczkach i nie jest w stanie przenikać przez skórę. Jednakże dzięki zastosowaniu tej substancji kosmetyki zyskują właściwości nawilżające, łagodzące i ujędrniające. Skóra jest przygotowana na przyjęcie substancji czynnych. Kwas hialuronowy stosowany zewnętrznie nie wypełni zmarszczek. Może jedynie dawać takie złudzenie nawilżając i wygładzając skórę. Zmarszczki powstają w głębszych warstwach skóry gdzie duże cząsteczki mogą dostać sie jedynie przy pomocy igły. 

• Kwas hialuronowy a nowotwory 

Badania wykazują, że kwas hialuronowy może przyczyniać się do powstawanie przerzutów nowotworowych zwiększając ich przeżywalność i inwazyjność. W przypadku występowania guza złośliwego, w tkankach otaczających guza obserwuje się nadmierną produkcję HA. Kwas hialuronowy ułatwia komórkom rakowym oderwanie się od macierzystego guza, a podczas 'podróży' chroni je przed uszkodzeniami. Następnie, ułatwia zagnieżdżanie się takich komórek w nowym miejscu, otaczajaąc je i wiążąc ze sobą oraz zdrowymi komórkami. 

Tworzone są jednak leki będące kompleksem HA-lek. Dzięki temu ta negatywna właściwość HA sprawia, że nowotwór ma cały czas kontakt z lekiem. 

• Pozyskiwanie kwasu hialuronowego

Do tej pory kwas hialuronowy pozyskiwany był z naturalnych źródeł jak kogucie grzebienie, skóra rekina czy pępowina. Jednak coraz większe zapotrzebowanie na tą substancję, oraz wadliwość metody pozyskiwania odzwierzęcego wymusza włączenie biotechnologii do produkcji HA. W tym celu wykorzystuje się genetycznie modyfikowane bakterie, które produkują kwas hialuronowy z zadowalającą wydajnością. Taki produkt poddaje się następnie oczyszczeniu. Cały czas trwają badania mające poprawić wydajność bakterii w produkcji HA.